Türkiye’de ve Çin’de Patent Yeniden İnceleme Süreci
Çin Ulusal Fikri Mülkiyet İdaresi’nin (CNIPA) açıkladığı veriler ve Çin patent başvuru süreci göz önüne alındığında sıklıkla yeniden inceleme prosedürü ile karşılaşıldığı görülmektedir. Bu sebeple yazımızda Türkiye ve Çin’deki patent yeniden inceleme süreçlerini genel hatlarıyla anlatmayı amaçladık.
Çin’deki yeniden inceleme taleplerine ilişkin verilere bakılacak olursa; CNIPA 2022 yılı faaliyet raporuna göre 105.075 adet yeniden inceleme talebi kabul edilmiş olup, bunların 96.713 adedi buluşlar ile ilgilidir. Yeniden inceleme taleplerinin sonuca bağlanması için 2022 yılı içinde ortalama bekleme süresi ise 17,2 ay olarak açıklanmıştır. 2021 yılı itibariyle toplam yeniden inceleme verilerine bakıldığında ise 401.404 adet yeniden inceleme talebinin yapıldığı ve bunların 320.269 adetinin sonuca bağlandığı paylaşılmıştır.
2016-2021 yılları arasında kabul edilen ve sonuçlanan yeniden inceleme sayıları ise aşağıdaki gibidir.
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
| Kabul edilen Yeniden İnceleme Talebi | 13107 | 34123 | 37875 | 55354 | 54670 | 76093 |
| Sonuçlanan Yeniden İnceleme Talebi | 17623 | 18284 | 28438 | 37261 | 48046 | 54006 |
| Ortalama bekleme süresi (Ay) | 11.9 | 9.3 | 11.1 | 11.8 | 14.1 | 16.4 |
Türkiye’de bilindiği üzere bir patent başvurusu için Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından üç kez inceleme bildirimi gönderilmektedir. “SMK Madde 98(3): Başvurunun veya buna ilişkin buluşun bu Kanun hükümlerine uygun olmadığı tespit edilirse başvuru sahibine, görüşlerini sunması ve başvurunun kapsamını aşmaması şartıyla değişiklikler yapması konusunda bildirim yapılır ve gerekli görüldükçe bu tür bildirimler tekrarlanır. Ancak bu kapsamda yapılacak bildirimlerin sayısı üçten fazla olamaz.” Üçüncü inceleme bildirimine yanıt verilmesi sonucunda buluşun hala patentlenebilirlik kriterlerine sahip olmadığı tespit edilirse başvuru reddedilmektedir. Söz konusu ret kararı, TÜRKPATENT Patent Dairesi Başkanlığının son kararı olduğundan, karara itiraz etmek istenirse kararın bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde işlemlerin tarafı olan veya karar nedeniyle menfaati etkilenen kişiler Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu’na (YİDK) itirazda bulunulabilmektedir.
İtirazın incelenmesi sırasında YİDK tarafından yeni bir inceleme raporunun hazırlanması söz konusu değildir. YİDK’ya sunulan itirazın kabul edilebilmesi için itiraza konu olan incelemenin hatalı yapıldığına ilişkin iddiaların somutlaştırıldığı bir itiraz dokümanı hazırlanmalıdır. Hazırlanan itiraz dokümanı başvurunun yeniden incelenmesini gerektirecek nitelikte yeni delil, bilgi ve belgelerin yer aldığı bir içeriğe sahipse YİDK itirazı incelemeksizin reddeder. YİDK üçüncü incelemenin yapıldığı andaki durum ve koşullara göre başvuruyu ve incelemenin hukuka uygun olarak yapılıp yapılmadığını değerlendirmektedir.
Kurul, Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanı ve itiraza konu olan kararda görevli bulunmayan en az iki uzman üyeden oluşur. Kararlar, toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla alınır. Oyların eşit olması halinde Kurul Başkanı’nın oyunu kullandığı yönde karar tesis edilir.
Kurul kararı, maddi hatalar hariç Kurum’un nihai kararıdır. Bu kararlara karşı Kurum nezdinde tekrar itiraz edilemez. Kurul kararının tarafı olan kişiler tarafından, maddi hatalar tespit edilmesi halinde, yazılı olarak hataların düzeltilmesi talep edilebilir. Kurul maddi hataların düzeltilmesi ile ilgili talebin kendisine iletildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde bu iddiaları karara bağlar ve taraf(lar)ı bilgilendirir.
Kurulun nihai kararına karşı kararın bildiriminden itibaren veya varsa maddi hata düzeltme bildiriminden itibaren iki ay içerisinde Ankara Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde dava açılabilir.
Çin’de ise yeniden inceleme süreci, yapılan inceleme sonucunda, inceleme uzmanının başvuru sahibine ret kararı bildirimini (Decision of rejection) iletmesi ile başlar. Başvuru sahibi ret kararının bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde yeniden inceleme ücretini ödeyerek Yeniden İnceleme ve Hükümsüzlük Departmanı (Reexamination and Invalidation Department-PRD) önceki adıyla Patent Yeniden İnceleme Kurulu’na (Patent Re-Examination Board – PRB) başvuruda bulunabilir. Yeniden inceleme talebi sadece başvuru sahibi ya da başvuru sahibinin atadığı yetkili patent vekili tarafından yapılabilmektedir, başka bir kişi ya da kuruluş tarafından yeniden inceleme talebi yapılamaz. Yeniden inceleme talebi sırasında başvuru ile ilgili değişiklikler yapılabilir; ancak bu değişiklikler ret kararında belirtilen eksikliklerin giderilmesiyle sınırlıdır.
Yeniden inceleme prosedürü üç aşamadan oluşur. Bunlar; şekli inceleme, ara inceleme ve heyet incelemesidir.
PRD öncelikle yeniden inceleme talebinin şekli olarak uygun olup olmadığını inceler ve uygun olması durumunda talebin kabul edildiğine dair; uygun bulunmaması halinde ise düzeltmeler ile ilgili bir bildirim gönderir ve bildirime belirtilen süre içerisinde yanıt verilmesini talep eder. Bildirime yanıt verilmemesi durumunda başvuru geri çekilmiş sayılır.
Şekli incelemenin olumlu sonuçlanması halinde başvuru ara inceleme (Interlocutory examination) sürecine girer. Ara inceleme, başvurunun içerik incelemesini yapan uzman tarafından yapılır. İnceleme uzmanı ara inceleme neticesinde aşağıdaki sonuçlara varabilir:
- Ret kararının kaldırılmasını kabul edip yeniden incelemeyi onaylamak,
- Başvuru sahibinin vermiş olduğu yanıt ve düzeltmeler sonrasında ret kararını geri almak,
- Başvuru sahibinin vermiş olduğu yanıt ve düzeltmelerin yeterli olmadığı kanaatine vararrak ret kararının devamını talep etmek.
1. ve 2. durumlarda PRD tarafından bir inceleme yapılmaksızın başvuru için yeniden inceleme kararı alınır.
Ara incelemede ret kararının devam etmesi sonucuna varıldığında PRD tarafından oluşturulan bir heyet başvuruyu inceler. Heyet genellikle üç inceleme uzmanından oluşmaktadır; nadiren basit vakalarda bir inceleme uzmanı tarafından inceleme yapıldığı da olmaktadır. Yeniden inceleme yazılı, sözlü ya da her iki şekilde de yürütülebilir. Yeniden inceleme sonuncunda heyet;
- Ret kararını onayabilir,
- Patent kanunu ve uygulama yönetmeliği uyarınca başvuru sahibinden başvuruda değişiklik yapmasını talep edebilir,
- Başvuru ile ilgili daha fazla kanıt ve açıklama talebinde bulunabilir.
Yeniden inceleme kararının yayımlanmasının ardından başvuru sahibinin bildirimi aldığı tarih itibariyle bir ay içinde yeniden inceleme bildirimine yanıt vermesi gerekmektedir. Bildirime yanıt verilmemesi halinde başvuru terk edilmiş sayılır. Yeniden inceleme talebi için resmi bir sınırlama olmamasına rağmen genel görüş aynı dosya için iki kez yeniden inceleme bildirimi gönderildiği yönündedir. Yani ikinci yeniden inceleme bildirimi sonucunda verilen yanıt heyet tarafından kabul görmez ise PRD tarafından ret kararını destekleyen bir bildirim gönderilir. Başvuru sahibi yeniden inceleme bildirimi sonucunda verilen ret kararını kabul etmez ise bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde mahkeme nezdinde yasal işlem başlatabilir. Bu süre içinde yasal işlem başlatılmaz ise yeniden inceleme kararı kesinleşir.
Sonuç olarak Çin’de bir patent başvurusu için içerik incelemesini yapan uzman tarafından ret kararı verilmesi ve yeniden inceleme sürecinin başlatılması olağan bir durumdur. Çin’de yeniden inceleme süreci daha çok bir yardım prosedürü, inceleme sürecinin devamı olarak tanımlanır ve birçok ret kararının yeniden inceleme prosedürü ile aşıldığı görülmektedir. Türkiye’ye kıyasla Çin’de yeniden inceleme prosedürünün inceleme uzmanlarının talepleri doğrultusunda başvuru sahibine buluşunu savunması için bir hak daha tanıdığı söylenebilir.
Burcu Saka
