Amerika Birleşik Devletleri Patent ve Marka Ofisi (USPTO) nezdinde yapılan geçici patent (bundan sonra yazı boyunca “provisional patent” veya “provisional başvuru” olarak anılacaktır) başvurusu, buluş sahiplerine geçici bir koruma sağlayan bir başvuru türüdür. Bu başvuru türü resmi bir patent talebinde bulunmayı gerektirmez ve “prior art statement” (önceki tekniğe ilişkin bilgi) sunulmasını zorunlu kılmaz. USPTO, provisional başvuruyu incelemeye almaz ve yayımlamaz. Buluş konusu ile ilgili önden bir rüçhan tarihi oluşturur ve asıl başvuruyu yapabilmek için başvuru sahiplerine on iki aylık bir süre tanır. On iki aylık rüçhan hakkı süresi ek ücret ve beraberinde bir beyan sunulması koşuluyla on dört aya kadar uzatılabilir. Bu beyanda mücbir sebep şartı aranmaz. Söz konusu süreler içerisinde gerekli işlemler yapılmazsa provisional başvuru otomatik olarak geçersiz hale gelir.
Geçici olmayan yani “non-provisional” başvuru, Amerika’da sürecin klasik bir şekilde yürütüldüğü, bir tarifname takımı gerektiren, incelenen ve yayımlanan tüm başvurular için kullanılan bir terimdir. Provisional başvuru, buluşun yazılı bir açıklamasını ve gerekli çizimleri içermelidir, fakat bu yazının tarifname formatında hazırlanmasına gerek yoktur. Ancak yeterli detaylarla desteklenmeyen bir başvuru, ileride yapılacak non-provisional başvurunun rüçhan tarihinden faydalanmasını engelleyebilir. Bu nedenle başvuru dokümanları dikkatle ve özenle hazırlanmalıdır.
Provisional başvuru için gerekli bilgi ve belgeler şu şekildedir:
- Yazılı tanım: Buluşun anlaşılır bir yazılı açıklaması sunulmalıdır. Bu yazının tarifname formatında olması ve istem içermesi gerekmez.
- Çizimler: Buluşun daha iyi anlaşılmasını sağlayacak çizimler başvuruya eklenmelidir. Başvuru tarihinden sonra yeni çizimler eklenemez.
- Kapak sayfası: Başvuru, aşağıdaki bilgileri içeren bir kapak sayfası ile birlikte sunulmalıdır:
- Başvurunun bir provisional başvuru olduğunu belirtir ifade,
- Buluşçuların tam isimleri ve adresleri
- Buluş başlığı
- Temsilci veya vekil bilgileri (varsa)
- Yazışma adresi,
- Başvuru ile ilgili devlet kurumunun hak sahipliği (varsa)
- Ücretler: Başvuru ücretleri USPTO tarafından belirlenir.
Provisional patent başvurusu çeşitli avantajlar sunmaktadır:
- Düşük Maliyet: Non-provisional başvurulara kıyasla çok daha düşük ücretlerle yapılabilmektedir. Bu, buluşlarını erken aşamada koruma altına almak isteyen buluşçular ve küçük işletmeler için önemli bir avantajdır.
- Basitlik: Resmi bir patent talebi veya onay gerektirmeyen bu süreç, başvuru formalitelerini minimum seviyeye indirmektedir.
- “Patent Pending” Kullanımı: Başvuru sahipleri, provisional başvuruyu tamamladıktan sonra buluşlarını tanıtırken “Patent Pending” ibaresini kullanabilir. Bu ibare, buluşun yasal koruma altında olduğunu göstererek olası rakipleri caydırıcı bir etki yaratır.
- Rüçhan Tarihi: Provisional başvurular rüçhan gösterilerek non-provisional başvuru yapılabilmektedir. Bu durum, buluş konusunun provisional başvurunun başvuru tarihinden itibaren korunmasını sağlamaktadır.
- Ticari Potansiyelin Test Edilmesi: Buluş sahipleri, non-provisional başvuru yapmadan önce buluşlarının ticari potansiyelini değerlendirmek için on iki aylık bir süreye sahip olmaktadır.
Provisional patent başvurularının avantajlarının yanında bazı sınırlamaları da bulunmaktadır:
- Süre Kısıtlaması: Provisional başvuruların geçerlilik süresi on iki aydır. Bu süre içerisinde bir non-provisional başvuru yapılmazsa provisional başvuru geçersiz hale gelir.
- Kamuya Açıklama: Başvuru sahipleri, provisional başvuru sonrası buluşlarını kamuya açıklarsa koruma haklarını kaybedebilirler.
- Eksik Teknik Detaylar: Provisional başvurunun rüçhan hakkından yararlanabilmek için başvuru sırasında korunması istenen teknik unsurların tamamının açıklanması gerekmektedir. Provisional başvuruda açıklanmayan bir teknik unsur ilk defa non-provisional başvuruda açıklanmışsa, bu teknik unsurun koruma tarihi non-provisional başvuru tarihi itibariyle başlar.
- Buluşçuların Eşleşmesi: Provisional başvurudaki buluşçuların en az birisinin non-provisional başvuruda da olması gerekmektedir.
Tasarımlar için provisional başvuru yapılamaz. Provisional başvuru yapıldıktan sonra mevzuata uygun hale getirilmesi dışında değişiklik yapılamaz.
Provisional başvuru, non-provisional başvuruya iki şekilde entegre edilebilir:
- Non-Provisional Başvuru Yaparak: Provisional başvuru, rüçhan gösterilerek on iki ay içerisinde yapılacak bir non-provisional başvurunun temeli olarak kullanılabilir. Bu şekilde yapılan bir non-provisional başvurunun koruma süresi, provisional başvuru tarihinden itibaren yirmi bir yıldır.
- Dönüştürme: Provisional başvuru, non-provisional başvuruya dönüştürülebilir. Ancak bu yöntem patent süresini olumsuz etkileyebilir, çünkü patent süresi provisional başvuru tarihinden itibaren yirmi yıl olacak şekilde hesaplanır.
Provisional başvuruyu rüçhan göstererek non-provisional başvuru yapılması dönüştürmeye göre koruma süresi açısından daha avantajlıdır.
Provisional başvuruların geçerlilik süresi on iki aydır ve bu süre uzatılamaz. Bu süre içerisinde non-provisional başvuru yapılmaması durumunda başvuru geçersiz hale gelir. Ayrıca, kamuya açıklama yapıldığında, bu süre sonunda koruma hakkı kaybedilebilir.
Non-provisional başvuru yapmayı geciktiren başvuru sahipleri, başvurunun faydalarından yararlanamayabilir ve buluşlarının patentlenebilirliğini tamamen kaybedebilir. Bu nedenle, zamanında bir non-provisional başvuru yapmak hayati öneme sahiptir.
Provisional patent başvurusu, buluş sahiplerine daha düşük maliyetle etkin ve esnek bir ek seçenek sunarak buluşlarının korunmasını sağlar. Ancak bu başvurunun avantajlarından tam anlamıyla faydalanabilmek için dikkatli bir planlama yapılmalı ve yerel bir vekilden destek alınmalıdır. Başvuru sürecinin doğru bir şekilde yönetilmesi, buluşun ticarileştirilme potansiyelini arttırarak inovasyonun değerini ortaya çıkaracaktır.
