Türkiye’de 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre; patentin koruma süresi başvuru tarihinden başlamak üzere yirmi yıl, faydalı modelin koruma süresi on yıldır. Bu süreler uzatılamaz. Patent başvurusu veya patentin korunması için gerekli olan yıllık ücretler, patentin koruma süresi boyunca, başvuru tarihinden itibaren ikinci yılın sona erdiği tarihte ve devam eden her yıl vadesinde ödenir.
Yıllık ücretlerin vadesinde ödenmemesi hâlinde, bu ücretler ek ücretle birlikte vadeyi takip eden altı ay içinde de ödenebilir. Yıllık ücretlerin belirtilen sürede de ödenmemesi hâlinde, patent hakkı bu ücretin vade tarihi itibarıyla sona erer, patent hakkının sona erdiğine ilişkin bildirim yapılır ve bu durum Bültende yayımlanır. Patent hakkının sona erdiğine ilişkin bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde telafi ücretinin ödenmesi hâlinde patent hakkı, ücretin ödendiği tarih itibarıyla yeniden geçerlilik kazanır ve Bültende yayımlanır.
Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde, yıllık ücret ödemeleri EPATS sistemi üzerinden, herhangi bir evrak sunmaksızın gerçekleştirilmektedir. İlgili yıla ait yıllık ücret, söz konusu takvim yılının herhangi bir zamanında ödenebilmektedir. Örneğin, vadesi 28.10.2024 olan bir yıllık ücret, Ocak 2024 tarihi itibariyle EPATS üzerinden ödenebilmektedir.
Avrupa Patent Ofisi (EPO) nezdinde, patent başvurusu yıllık ücret ödemeleri patentin başvuru tarihinden itibaren, ikinci yılın sona erdiği tarih itibariyle başlamaktadır ve ülke geçerlilikleri yapılana kadar her yıl vadesinde EPO’ya ödenmeye devam etmektedir.
Yıllık ücret ödeme işlemi EPO nezdinde, en erken üç ay öncesinden yapılabilmektedir. Belirtilen tarihten bir gün dahi önce yapılan yıllık ücret ödemeleri, “erken ödeme” gerekçesi ile kabul edilmemektedir ve otomatik olarak iade edilmektedir.
Vade tarihi ayın herhangi bir gününe denk gelen yıllık ücretin, söz konusu ayın son gününe kadar ek süre farkı yansımadan ödenebilmesi mümkündür. Ayın son gününe kadar ödenmeyen yıllık ücret ödemeleri, altı aylık ek süreli döneme girmektedir ve resmi ücretin yüzde ellisi kadar ek süre farkı yansımaktadır.
Avrupa Patent başvurusunun belge kararı alması ve ülke geçerlilikleri yapılması akabinde, yıllık ücret ödemelerinin EPO’ya değil, geçerlilik yapılan her ülkeye ayrı ayrı ve vadesinde yapılması gerekmektedir. Her ülkede ilgili para birimi ile resmi ücretler ödenmektedir ve korumanın devamı sağlanmaktadır. Örneğin, 7 ülke için geçerlilik yapıldı ise bu ülkelerde yıllık ücret ödemesi yapılması gerekmektedir.
Üniter Patent sistemine göre ise yıllık ücret ödeme işlemleri, Avrupa Patent başvurusu belge alana kadar farklılık göstermemektedir. İkinci yılın sona erdiği tarih itibariyle başlamaktadır ve ülke geçerlilikleri yapılana kadar her yıl vadesinde EPO’ya yıllık ücret ödenmeye devam etmektedir.
Vade tarihi ayın herhangi bir gününe denk gelen yıllık ücretin, söz konusu ayın son gününe kadar ek süre farkı yansımadan ödenebilmesi mümkündür. Ayın son gününe kadar ödenmeyen yıllık ücret ödemeleri, altı aylık ek süreli döneme girmektedir ve resmi ücretin yüzde ellisi kadar ek süre farkı yansımaktadır.
Avrupa Patent başvurusunun belge kararı alması ve klasik EP geçerlilik sistemi yerine ya da ona ek olarak, üniter patent sisteminin talep edilmesi durumunda, üniter patent sistemine dahil olan tüm ülkeler için tek yıllık ücret ödemesi yapılması yeterli olacaktır.
Bu açıdan ilk bakışta, üniter patent sisteminde yıllık ücret ödemelerinin ülkelere ayrı ayrı yapılması yerine; tek seferde yapılabilecek olması daha pratik ve daha az maliyetli olması avantajını öne çıkarmaktadır. Ancak, bu aşamada üniter patent sisteminin ne olduğu, nasıl işlediği ve klasik EP geçerlilik sistemine göre tüm farkları iyi irdelenmeli ve tercih buna göre yönlenmelidir.
Üniter Patent Mahkemesi Anlaşması, hükümetler arası bir anlaşma olarak Şubat 2013’te İspanya, Polonya ve Hırvatistan dışındaki 25 Avrupa Birliği üyesi ülke tarafından imzalanmıştır. Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılmasıyla bu sayı 24’e düşmüştür. Mevcut durumda onay süreçlerini tamamlayıp uygulamaya dahil olan 17 ülke şunlardır: Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İtalya, İsveç, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz ve Slovenya. Yani üniter patent sisteminin tercih edilmesi durumunda bu 17 ülke için, tek yıllık ücret ödeme işlemi yapılacaktır. Ancak, ilerleyen yıllarda korumasına devam edilmesi gerekli görülmeyen ülkeler olursa, ülke bazlı vazgeçme, terk etme durumu söz konusu değildir.
Yıllık ücretlerin tek seferde ödenmiş olacağını avantajlar olarak belirtmiş olsak da, örneğin koruma talep edilen ülkeler sadece 2 adet ise bu durumda üniter etki talep edilmesi halinde yıllık ücretlerde daha çok maliyet oluşacak ve yıllık ücretlerin tek seferde ödeniyor olması avantaj olmaktan çıkıp dezavantaja dönüşecektir.
Ayrıca, Üniter Patent Mahkemesi tarafından verilen kararlar tüm üye ülkeler için (17 ülke) bağlayıcı olacağı için, 17 ülkeden herhangi birinde bir dava olması ve olumsuz bir karar verilmesi durumunda, bu durum 16 ülke için de bağlayıcı olacak ve hak sahibi için olumsuz bir durum oluşacaktır. Oysa ki, klasik EP geçerlilik sistemi ile birden fazla ülkeye giriş yapıldığında, ülkelerden birinde olumsuz bir mahkeme kararı olması halinde olumsuz etki sadece o ülke için geçerli olacaktır ve diğer ülkelerde patent korunmaya devam edecektir.
Türkiye’de 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’na göre; patentin koruma süresi başvuru tarihinden başlamak üzere yirmi yıl, faydalı modelin koruma süresi on yıldır. Bu süreler uzatılamaz. Patent başvurusu veya patentin korunması için gerekli olan yıllık ücretler, patentin koruma süresi boyunca, başvuru tarihinden itibaren ikinci yılın sona erdiği tarihte ve devam eden her yıl vadesinde ödenir.
Yıllık ücretlerin vadesinde ödenmemesi hâlinde, bu ücretler ek ücretle birlikte vadeyi takip eden altı ay içinde de ödenebilir. Yıllık ücretlerin belirtilen sürede de ödenmemesi hâlinde, patent hakkı bu ücretin vade tarihi itibarıyla sona erer, patent hakkının sona erdiğine ilişkin bildirim yapılır ve bu durum Bültende yayımlanır. Patent hakkının sona erdiğine ilişkin bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde telafi ücretinin ödenmesi hâlinde patent hakkı, ücretin ödendiği tarih itibarıyla yeniden geçerlilik kazanır ve Bültende yayımlanır.
Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde, yıllık ücret ödemeleri EPATS sistemi üzerinden, herhangi bir evrak sunmaksızın gerçekleştirilmektedir. İlgili yıla ait yıllık ücret, söz konusu takvim yılının herhangi bir zamanında ödenebilmektedir. Örneğin, vadesi 28.10.2024 olan bir yıllık ücret, Ocak 2024 tarihi itibariyle EPATS üzerinden ödenebilmektedir.
Avrupa Patent Ofisi (EPO) nezdinde, patent başvurusu yıllık ücret ödemeleri patentin başvuru tarihinden itibaren, ikinci yılın sona erdiği tarih itibariyle başlamaktadır ve ülke geçerlilikleri yapılana kadar her yıl vadesinde EPO’ya ödenmeye devam etmektedir.
Yıllık ücret ödeme işlemi EPO nezdinde, en erken üç ay öncesinden yapılabilmektedir. Belirtilen tarihten bir gün dahi önce yapılan yıllık ücret ödemeleri, “erken ödeme” gerekçesi ile kabul edilmemektedir ve otomatik olarak iade edilmektedir.
Vade tarihi ayın herhangi bir gününe denk gelen yıllık ücretin, söz konusu ayın son gününe kadar ek süre farkı yansımadan ödenebilmesi mümkündür. Ayın son gününe kadar ödenmeyen yıllık ücret ödemeleri, altı aylık ek süreli döneme girmektedir ve resmi ücretin yüzde ellisi kadar ek süre farkı yansımaktadır.
Avrupa Patent başvurusunun belge kararı alması ve ülke geçerlilikleri yapılması akabinde, yıllık ücret ödemelerinin EPO’ya değil, geçerlilik yapılan her ülkeye ayrı ayrı ve vadesinde yapılması gerekmektedir. Her ülkede ilgili para birimi ile resmi ücretler ödenmektedir ve korumanın devamı sağlanmaktadır. Örneğin, 7 ülke için geçerlilik yapıldı ise bu ülkelerde yıllık ücret ödemesi yapılması gerekmektedir.
Üniter Patent sistemine göre ise yıllık ücret ödeme işlemleri, Avrupa Patent başvurusu belge alana kadar farklılık göstermemektedir. İkinci yılın sona erdiği tarih itibariyle başlamaktadır ve ülke geçerlilikleri yapılana kadar her yıl vadesinde EPO’ya yıllık ücret ödenmeye devam etmektedir.
Vade tarihi ayın herhangi bir gününe denk gelen yıllık ücretin, söz konusu ayın son gününe kadar ek süre farkı yansımadan ödenebilmesi mümkündür. Ayın son gününe kadar ödenmeyen yıllık ücret ödemeleri, altı aylık ek süreli döneme girmektedir ve resmi ücretin yüzde ellisi kadar ek süre farkı yansımaktadır.
Avrupa Patent başvurusunun belge kararı alması ve klasik EP geçerlilik sistemi yerine ya da ona ek olarak, üniter patent sisteminin talep edilmesi durumunda, üniter patent sistemine dahil olan tüm ülkeler için tek yıllık ücret ödemesi yapılması yeterli olacaktır.
Bu açıdan ilk bakışta, üniter patent sisteminde yıllık ücret ödemelerinin ülkelere ayrı ayrı yapılması yerine; tek seferde yapılabilecek olması daha pratik ve daha az maliyetli olması avantajını öne çıkarmaktadır. Ancak, bu aşamada üniter patent sisteminin ne olduğu, nasıl işlediği ve klasik EP geçerlilik sistemine göre tüm farkları iyi irdelenmeli ve tercih buna göre yönlenmelidir.
Üniter Patent Mahkemesi Anlaşması, hükümetler arası bir anlaşma olarak Şubat 2013’te İspanya, Polonya ve Hırvatistan dışındaki 25 Avrupa Birliği üyesi ülke tarafından imzalanmıştır. Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılmasıyla bu sayı 24’e düşmüştür. Mevcut durumda onay süreçlerini tamamlayıp uygulamaya dahil olan 17 ülke şunlardır: Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İtalya, İsveç, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz ve Slovenya. Yani üniter patent sisteminin tercih edilmesi durumunda bu 17 ülke için, tek yıllık ücret ödeme işlemi yapılacaktır. Ancak, ilerleyen yıllarda korumasına devam edilmesi gerekli görülmeyen ülkeler olursa, ülke bazlı vazgeçme, terk etme durumu söz konusu değildir.
Yıllık ücretlerin tek seferde ödenmiş olacağını avantajlar olarak belirtmiş olsak da, örneğin koruma talep edilen ülkeler sadece 2 adet ise bu durumda üniter etki talep edilmesi halinde yıllık ücretlerde daha çok maliyet oluşacak ve yıllık ücretlerin tek seferde ödeniyor olması avantaj olmaktan çıkıp dezavantaja dönüşecektir.
Ayrıca, Üniter Patent Mahkemesi tarafından verilen kararlar tüm üye ülkeler için (17 ülke) bağlayıcı olacağı için, 17 ülkeden herhangi birinde bir dava olması ve olumsuz bir karar verilmesi durumunda, bu durum 16 ülke için de bağlayıcı olacak ve hak sahibi için olumsuz bir durum oluşacaktır. Oysa ki, klasik EP geçerlilik sistemi ile birden fazla ülkeye giriş yapıldığında, ülkelerden birinde olumsuz bir mahkeme kararı olması halinde olumsuz etki sadece o ülke için geçerli olacaktır ve diğer ülkelerde patent korunmaya devam edecektir.
Sefa ARSLAN
