MARKA VEKİLLİĞİ SINAVI SORULARININ KONU DAĞILIMINA İLİŞKİN BİR TASNİF DENEMESİ
– 2017, 2019,2021 YILLARI SINAV SORULARI ÖZELİNDE –
2023 yılının son çeyreğinde yapılması beklenen Marka ve Patent Vekilliği Sınavı için hazırlıklar ve eğitimler, bu yılın ilkbahar aylarından itibaren başlamıştır. Bu yıl yapılacak sınava katılımın geçen yıllardan çok daha yüksek olması sürpriz olmayacaktır.
Gelecek günlerde katılacağım bir etkinlik için hazırlık yaparken Marka ve Patent Vekilliği Sınavlarında çıkmış çoktan seçmeli soruların, ana konu başlıklarına dağılımını hazırlamak fikri kafamda belirdi. Sınavlara hazırlık için çok sayıda eğitim, kitap, kurs mevcut olsa da, şu ana kadar soruların -kabaca da olsa- tasnifine dair bir çalışmayla karşılaşmamış olmam fikir hakkındaki hevesimi artırdı.
Patent konusu uzmanlık alanımda bulunmadığı için, benzer bir çalışmayı patent konusunda yapmayı başka kişilere bırakarak, marka konusunda kaba tasnifimi okuyucularla paylaşmak istiyorum.
Tasnifin kapsamı, Sınai Mülkiyet Kanunu’nun (SMK) yürürlüğe girişinden sonra yapılan 2017, 2019, 2021 yılları Marka Vekilliği Genel Yeterlik Sınavlarıyla sınırlıdır. Dolayısıyla, SMK öncesi dönem sınavlarında sorulmuş sorular tasnifte yer almayacaktır. Tasnife ilişkin bir diğer sınırlama, bu yıl sınavın tekrar çoktan seçmeli sorulardan oluşacak tek aşamaya indirilmesi nedeniyle, geçmiş üç sınavın ilk aşamasını oluşturan çoktan seçmeli soruların esas alınmış olmasıdır. Son sınırlama ise, tasnifin yalnızca marka sorularına yönelik olması, Marka Vekilliği sınavına girecek adayların çözmekle yükümlü olduğu tasarım, coğrafi işaret ve genel hukuk bilgisi sorularına yönelik başlık bazlı bir tasnif yapılmamış olmasıdır.
12 Mayıs 2023 tarihinde değiştirilen “PATENT VEKİLLİĞİ VE MARKA VEKİLLİĞİ SINAV, SİCİL VE DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ”nin “Sınav şekli, konuları ve değerlendirilmesi” başlıklı dokuzuncu maddesine göre:
“MADDE 9 – (1) (Değişik:RG-12/5/2023-32188) Sınav çoktan seçmeli test olarak yapılır.
(2) Sınav, aşağıda belirtilen konuları ve ağırlık puanlarını içerir:
- a) Sınai mülkiyet ile ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat ve uygulamaların sınav içindeki ağırlığı %80’dir.
- b) Medeni Hukukun başlangıç hükümleri ve kişiler hukuku hükümlerinden, Borçlar Hukukunun vekâlet sözleşmesi hükümlerinden, Ticari İşletme Hukukunun tacir, ticaret sicili, ticaret unvanı ve işletme adı, haksız rekabet hükümlerinden oluşan soruların sınav içindeki ağırlığı %20’dir.
(3) Sınav, yüz tam puan üzerinden değerlendirilir ve en az yetmiş puan alan aday sınavda başarılı kabul edilir.”
Sadece Marka Vekilliği sınavına girecek adaylar esas alınacak olursa, bu adaylar geçtiğimiz üç sınavda, yani 2017, 2019,2021 yılı sınavlarında, toplam 60 soru çözmekle yükümlü olmuşlardır. Bu soruların %80’ini (yani 48 soruyu), yukarıda (a) bendinde belirtilen “Sınai mülkiyet ile ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat ve uygulamalarla ilgili sorular”; %20’sini (yani 12 soruyu) ise kısaca Genel Hukuk soruları olarak kategorize edeceğimiz, yukarıda (b) bendinde belirtilen “Medeni Hukukun başlangıç hükümleri ve kişiler hukuku hükümlerinden, Borçlar Hukukunun vekâlet sözleşmesi hükümlerinden, Ticari İşletme Hukukunun tacir, ticaret sicili, ticaret unvanı ve işletme adı, haksız rekabet hükümlerinden oluşan sorular” teşkil etmiştir.
Yönetmelik’te soru sayısına ilişkin bir düzenleme/sınırlama yer almadığından, gelecek sınavlarda soru sayısının değişmesi olasılığı her zaman mevcuttur.
İlk olarak hem Patent Vekilliği sınavı hem de Marka Vekilliği sınavı adaylarının ortak olarak çözmekle yükümlü olduğu Tasarım, Genel Hukuk ve Vekillik Yönetmeliği-Genel Sınai Mülkiyet sorularına bakacak olursak; 2017, 2019 ve 2021 yılı sınavlarının tümünde Tasarım konusundan 6 soru, Genel Hukuk konularından ise 12 soru çıkmıştır. Buna ilaveten, Vekillik Disiplin-Sicil konuları ile olarak 2017, 2019 yıllarında 1, 2021 yılında 2 soru sorulmuştur. Genel Sınai Mülkiyet olarak adlandırabileceğimiz konuda 2017, 2019 yıllarında 1 soru sorulmuşken, 2021 yılı sınavında bu konudan soruya yer verilmemiştir.
Marka Vekilliği sınavına girecek adayların karşılaşacağı Coğrafi İşaret konulu soruların sayısı da 2017, 2019, 2021 sınavlarında değişmemiş ve Coğrafi İşaret konusunda her üç sınavda da 5 soru sorulmuştur.
Bu noktada Marka sorularına gelmeden, şu ana dek bahsettiğimiz konulardaki toplam soru sayısının 2017, 2019, 2021 sınavlarında 25 olduğunu, toplam soru sayısından bu sayı çıkartıldığında, marka konusunda her üç sınavda da 35 soru sorulduğunu belirtmek yerinde olacaktır.
Yazının devamında 2017, 2019, 2021 sınavlarında marka konusunda sorulmuş 35 sorunun ana başlıklara tasnifi yapılacaktır.
Soruları detaylıca inceledikten sonra, tasnifi aşağıdaki ana başlıklara göre yapmanın yerinde olacağı kanaatine vardım:
Ana Başlık A- Marka tanımı, Garanti Markaları, Ortak Markalar
Ana Başlık B- Muvafakatname
Ana Başlık C- Başvuru şartları, Şekli İnceleme, Sınıflandırma, Başvuru tarihinin belirlenmesi, Rüçhan, Başvuruya ilişkin eksiklikler gibi esasa dair incelemeye dek geçen süreç
Ana Başlık D- Başvuru / Tescil sonrası işlemler, Devir, Yenileme, Düzeltme, Değişiklikler, Bölünme ve bunlar gibi diğer işlemler
Ana Başlık E- Mutlak Ret Nedenleri, Kullanım sonucu kazanılmış ayırt edicilik
Ana Başlık F- Nispi Ret Nedenleri, Kullanımın ispatı, Markanın kullanımı
Ana Başlık G- Yayıma itiraz, Karara itiraz, Üçüncü kişi görüşleri, YİDK işlemleri, İtirazın geri çekilmesi, Uzlaşma gibi konulardaki prosedürler, şartlar, süreler
Ana Başlık H- Markanın Hükümsüzlüğü, Markanın İptali, Marka Hakkına Tecavüz, Marka hakkının sona ermesi halleri, bunlara ilişkin prosedürler, şartlar
Ana Başlık I- Madrid Protokolü kapsamında uluslararası marka tescili, bu konudaki Kurum ve WIPO işlemleri, şartlar, prosedürler
Ana başlıklar bu şekilde belirlenmekle birlikte, her 3 sınavdaki bazı sorularda birden fazla konunun birlikte değerlendirilmesi suretiyle doğru yanıtın tespit edilebildiği görülmüştür. Bu durum, bazı sorularda karşılaştığımız karmaşık-uzun dil ve anlatım da göz önüne alındığında net bir tasnifi imkansız hale getirmektedir. Bu nedenle, aynı anda birden fazla ana başlık kapsamına giren hususların değerlendirileceği sorular, ana tema belirlenerek tek bir ana başlık kapsamına sokulmuştur.
Belirtilen değerlendirmeler çerçevesinde 2017, 2019, 2021 yılları Marka Vekilliği sınavı Marka Soruları için yapılan kaba tasnif aşağıda yer almaktadır:
Tasnif yorumlanacak olursa; belirlenen ana başlıklar esas alındığında, son üç sınavda ilgili ana başlıklar kapsamına giren soru sayıları genel olarak denge göstermekte ve büyük bir sapma görülmemektedir.
Önemle belirtmek gerekir ki, Kurum 2023 yılı sorularını hazırlarken farklı bir dağılımı esas alarak, soru sayılarını belirli konularda artırabilir ya da azaltabilir. Dolayısıyla, yaptığımız tasnif sadece geçmiş üç sınava ilişkin bir gözlem olarak değerlendirilmeli ve gelecek sınav(lar) için kesin bir gösterge olarak yorumlanmamalıdır.
Önder Erol ÜNSAL
